२०२५ – २०२८ बीचमा देखा पर्ने स्पार्स महामारी

भविष्यको सार्वजनिक स्वास्थ्य आपतकालिनहरूमा नियामक र सार्वजनिक प्रतिक्रियाहरूलाई प्रभाव पार्ने सम्भावित दुई प्रमुख प्रवृत्तिहरू चयन गरिएका छन :-

१). सूचना प्रविधिमा पहुँचको भिन्नता;

२). सामाजिक, राजनैतिक, धार्मिक, वैचारिक, र सांस्कृतिक रेखाहरूमा जनसङ्ख्याबीच विभाजनको विभिन्न स्तरहरु ।

सन् २०२५ काे मध्य अक्टोबर मा First Baptist Church of St. Paul, Minnesota का तीन सदस्यहरूको मृत्यु भएको रिपोर्ट गरिएको थियो । दुई जना चर्चका सदस्यहरू हालै फिलिपिन्सको मिसनरी यात्राबाट फर्केका थिए । जहाँ उनीहरूले बाढी पीडितहरूलाई राहत प्रदान गरेका थिए । तेस्रो घटना पनि चर्चकी सदस्य महिला माथि घटेकाे थियाे । जाे चर्च समूहसँग फिलिपिन्स पनि यात्रा गरिन् तर जो आफैंमा हल्का बिरामी थिइन । बिरामीहरूको रिपोर्ट गरिएका लक्षणहरूको आधारमा स्वास्थ्य सेवा प्रदायकहरूले प्रारम्भमा अनुमान गरे कि तिनीहरू मौसमी इन्फ्लुएन्जाबाट मरेका थिए ।

CDC ( centre for disease control ) ले स्थितिलाई नजिकबाट निगरानी गर्न दक्षिणपूर्व एशियाका साझेदारहरूसँग समन्वय गर्याे । ….CDC ले आफ्नो वेबसाइटमा काम गर्ने case परिभाषा प्रकाशित गरेको चार हप्ता भित्र Minnesota र अन्य छ वटा राज्यहरूमा SPARS को लगभग दुई सय संदिग्ध घटनाहरू रिपोर्ट गरियो । फ्लूको सिजन भर्खरै चलिरहेको थियो र SPARS-CoV संक्रमणको लागि द्रुत निदान परीक्षण अझै उपलब्ध छैन भन्ने कुरालाई ध्यानमा राख्दै, CDC अधिकारीहरूले यी वास्तवमा SPARS को साँचो घटनाहरू हुन् भनेर निश्चित हुन सकेनन ।

SPARS भाइरसका दुई अतिरिक्त विशेषताहरू जुन महामारीको सुरुमा प्रशंसा गरिएको थिएन । तर यसले कसरी प्रकोप फैलियो भन्ने प्रभाव पारेको थियो, यो घटनाको समीक्षामा विचार गर्न महत्त्वपूर्ण छ । पहिलो, भाइरसकाे अव्यक्त अवधि (चार देखि पाँच दिन) को तुलनामा विस्तारित incubation अवधि (सात देखि दस दिन) थियो । यसरी, संक्रमित व्यक्तिहरूले आफैंमा रोगको लक्षण देखाउनु अघि लगभग एक हप्तासम्म भाइरस फैलाउन सक्छ । नतिजाको रूपमा SPARS बिरामीहरूलाई अलग गर्नु भनेको अन्य श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोगहरूद्वारा संक्रमित बिरामीहरूलाई अलग गर्नु भन्दा कम प्रभावकारी साबित भयो । दोस्रो, SPARS बाट बिरामी हुने र मृत्युदर दुवै वयस्कहरूको तुलनामा बालबालिकाहरूमा धेरै उच्च थियो । गर्भवती महिलाहरू, दम र Emphysema (फोक्सोको तन्तुको क्रमिक क्षति, विशेष गरी सानो वायु थैली (

alveoli को विनाश गर्दछ ) जस्ता दीर्घकालीन श्वासप्रश्वास अवस्था भएकाहरू पनि थिए । दुवै रोग जटिलता र मृत्युको लागि उच्च जोखिममा छन ।

डिसेम्बरको मध्यमा, SPARS महामारीका घटनाहरु २६ राज्यहरूमा रिपोर्ट गरिएको थियाे भने मेक्सिको, क्यानडा, ब्राजिल, जापान र धेरै युरोपेली देशहरूमा स्वास्थ्य मन्त्रालयहरूले दर्जनौं आयातित केसहरूको WIIO लाई सूचित गरेका थिए । क्रिसमस र नयाँ वर्षको बिदामा यात्रा गर्दा विश्वव्यापी महामारी निम्त्याउने जनस्वास्थ्य सर्कलहरूमा व्यापक चिन्ता थियो । गत नोभेम्बर २५ मा SPARS महामारीलाई PHEIC घोषणा गरेको WHO ले यस रोगको थप फैलावटलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा रोक्न सक्रिय रूपमा काम गरिरहेको थियो । यद्यपि WHO का प्रयासहरूले इन्फ्लुएन्जा र अन्य श्वासप्रश्वास सम्बन्धित रोगजन्य घटनाहरु जस्तै सरसफाइ, सामाजिक दूरी, र शंकास्पद घटनाहरुकाे राेकथामका लागि याेजना गरिएका हस्तक्षेपहरूलाई बढावा दिए । ती सबै SPARS विरुद्ध कम प्रभावकारी थिए ।

नोभेम्बर र डिसेम्बरमा घटनाहरूमा भएको spike ले

रोगको बारेमा सार्वजनिक चिन्ता बढाएको छ । डिसेम्बरको अन्त्यसम्ममा, संयुक्त राज्य अमेरिकामा SPARS बारेमा सार्वजनिक चिन्ता अत्यन्त उच्च हुनेछ । त्यहाँ रोगको उपचार पहिचान गर्न तीव्र सार्वजनिक दबाब छ । त्यस समयमा SPARS को लागि कुनै उपचार वा खोप मानवमा प्रयोगको लागि अनुमोदन गरिएको थिएन । एन्टिभाइरल कालोसिभिर ( antiviral Kalocivir) जुन सुरुमा Severe acute respiratory syndrome (SARS) र Middle East Respiratory Syndrome (MERS) को उपचारको रूपमा विकसित गरिएको थियो ।

Antiviral Kalocivir SPARS रोगीहरूको उपचारमा सफलताको सीमित प्रमाणहरू पछ्याउँदै, FDA ले संयुक्त राज्यमा SPARS चिकित्सकको रूपमा यो औषधिको लागि आपतकालीन प्रयोग प्राधिकरण (EUA) जारी गर्‍यो । जबकि

Kalocivir ले SPARS विरुद्ध सकारात्मक प्रभाव पारेको थियो । प्रारम्भिक तथ्याङ्कले यसले सांख्यिकीय रूपमा महत्त्वपूर्ण संख्यामा वयस्कहरूमा तीव्र पेट दुखाईकाे

कारण देखाएको छ ।…… त्यस पश्चात्; सन् २०२६ जूनकाे अन्तमा कोरोभ्याक्सले (corovax) संयुक्त राज्यमा आफ्नो द्रुत समीक्षाको अन्तिम चरणमा प्रवेश गर्यो ।… FDA ले सुरक्षा समीक्षाहरू पारित गरेपछि, पूरा भ्याक्सिनको उत्पादन सुरु भएको थियाे । १० मिलियन डोजहरू( १ कराेड) जुलाईको मध्य सम्ममा उपलब्ध हुने अपेक्षा गरिएको थियो । अर्को २० मिलियन डोजहरू ( २ करोड डाेजहरु) अगष्टतको अन्त्य सम्ममा उपलब्ध हुनेछ ।

…. SPARS संयुक्त राज्य अमेरिका र विश्वभर फैलिन जारी राख्दै, हालको सामाजिक सञ्जाल कमजोरीहरूको बावजुद भ्याक्सिनको माग अझै पनि मध्यम रूपमा उच्च थियो । आन्तरिक उत्पादन क्षमता बढाउन हरेक प्रयास गरिएको थियो । SPARS को प्रदर्शन गरिएको रोगी र मृत्युदरलाई ध्यानमा राख्दै; प्रारम्भिक खोपको अभाबलाई मध्य नजर राखेर, खोप अभ्यासमा CDC सल्लाहकार समिति (ACIP) ले खोपका लागि निम्न प्राथमिकता समूहहरू पहिचान गर्‍यो :-

१). १-१८ वर्षका बालबालिकाहरू ।

२). १९-२२ वर्षका जवानहरू दीर्घकालीन श्वासप्रश्वासको अवस्था भएकाहरू र गर्भवती महिलाहरू ।

जुलाई ९, २०२६ मा कोरोभ्याक्स (Corovax) संयुक्त राज्य अमेरिकामा वितरणको लागि जारी हुनुभन्दा एक हप्ता अघि, पूर्वी वाशिंगटन राज्यको ग्रान्ड कौली (Grand Coulee Dam)

बाँधको पावर ग्रिडमा क्षति हुन पुग्याे । यद्यपि घटनाले कुनै पनि पूर्वाधार नष्ट गरेन वा कुनै पनि मृत्युको घटना घटेन । यसले बासिङ्टन, ओरेगन, इडाहो, मोन्टाना र ब्रिटिश कोलम्बियामा व्यापक बिजुली कटौतीको कारण बन्याे ।

LOVERS AND HATERS :

कोरोभ्याक्स खोप ( Corovax ) अभियानको सुरुमा खोप विरोधी समूहहरू सोशल मिडिया प्लेटफर्महरूमा देखा पर्न थाले । यी समूहहरू सुरुमा चारवटा प्राथमिक स्रोतहरूबाट आएका थिए :-

१). देशभरका मुस्लिम समूहहरू, जसले सुँगुरहरूको उपचार गर्न मूल ढाँचा प्रयोग गरिएको थियो भन्ने आधारमा खोपको विरोध गरे ।

२). अफ्रिकी अमेरिकीहरू जसले अफ्रिकी अमेरिकी जनसंख्यामा सरकारी प्रयोगको निरन्तर डरमा आधारित खोप अस्वीकार गरे ।

३). वैकल्पिक चिकित्सा समर्थकहरू जो कालोसिभिर (Kalocivir) विरुद्ध अभियानमा पनि सक्रिय थिए र खोप विरोधी कार्यकर्ताहरू जो २०१५ मा राष्ट्रव्यापी दादुराको प्रकोपसँग सम्बन्धित ।

४). एन्टि-भ्याक्सिनेसन (Anti – Vaccination) भावनाले संगठित समूह । SPARS महामारीको धेरै अघि एक राष्ट्रिय समूहको रूपमा अवस्थित थिए । संयुक्त राज्य अमेरिकामा सन् २०१५ काे दादुरा प्रकोप पछि यो समूह अनलाइन एकजुट भयो । सन् २०१६ सम्म तिनीहरूले धेरै प्राथमिक फेसबुक समूहहरू र असंख्य ट्विटर खाताहरू सिर्जना गरेका थिए र #NoVaccines4Me र #Vaccines_Kill जस्ता प्रयोग गर्न थाले ।

सेप्टेम्बर २०२६ मा कोरोभ्याक्सको (Corovax) पहिलो ब्याच संयुक्त राज्यमा जारी भएको दुई महिना पछि जापानले पूर्ण क्लिनिकल परीक्षणहरू मार्फत राम्रोसँग जाँच नगरेको चिन्ताको कारणले जापानमा प्रयोगको लागि खोपलाई स्वीकृत नगर्ने घोषणा गर्‍यो । जापानमा गरिएको प्रारम्भिक कोरोभ्याक्स परीक्षणले यो खोप SPARS लाई रोक्न प्रभावकारी रहेको र तत्काल साइड इफेक्टका (side effects ) घटना न्यून रहेको देखाएको थियो; यद्यपि वास्तविक जीएमआई (GMI) खोपबाट प्राप्त डाटामा आधारित दीर्घकालीन, दीर्घकालीन साइड इफेक्टको सम्भावनाको बारेमा महत्त्वपूर्ण चिन्ताहरू रह्यो । वैकल्पिक रूपमा जापानी सरकारले SPARS खोपको विकासलाई निरन्तरता दिनेछ र र २०२७ को शुरुमा उक्त खाेप उपलब्ध हुने अपेक्षा गरेकाे छ ।

नाेट : सुनियोजित षड्यन्त्रका खेलहरु ।